Στα νότια της γερμανικής πόλης Freiburg, η Vauban αποτελεί μια πόλη που
σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε για να φιλοξενήσει περισσότερους στο σύνολό
τους από 5.000 κατοίκους. Η σχεδίαση της νέας πόλης ξεκίνησε αρκετά
χρόνια πριν, το 1993, και το 2006, η περιοχή που εκτείνεται συνολικά σε
38 εκτάρια ολοκληρώθηκε.
Η πόλη Freiburg αγόρασε την περιοχή
Vauban από τις ομοσπονδιακές αρχές και έχει πληρώσει για αυτή την
εξαγορά 20.000.000 ευρώ. Ως ιδιοκτήτρια της περιοχής Vauban, η Freiburg
είναι αρμόδια για τον προγραμματισμό και την ανάπτυξή της. Η αρχή του
“Learning while planning” (Μαθαίνεις και παράλληλα σχεδιάζεις) που
υιοθετήθηκε από την πόλη επέτρεψε την ευέλικτη προσέγγιση σε νέους
τρόπους ανάπτυξης. Αυτό επέτρεψε μια εκτεταμένη συμμετοχή των πολιτών σε
ό,τι τους αφορά σε σχέση με την περιοχή τους, πολύ πέρα από αυτά που
ορίζουν οι νόμοι και αυτό με τη σειρά του, θα λέγαμε ότι τους έδωσε τη
δυνατότητα να συμμετάσχουν ακόμη και στη διαδικασία του σχεδιασμού μιας
νέας πολιτείας. Άλλωστε, η μεγαλύτερη δύναμη του προγράμματος είναι η
συμμετοχή του ανθρώπινου δυναμικού που διαμορφώνει την περιοχή.
Σημαντικές κατευθυντήριες δυνάμεις για την ανάπτυξη της Vauban είναι οι
ιδέες, η δημιουργικότητα και η δέσμευση των ανθρώπων που εμπλέκονται και
του κοινού στόχου τους που είναι η δημιουργία μιας βιώσιμης,
λειτουργικής αλλά και ακμάζουσας γειτονιάς. Η συλλογικότητα που ίδρυσαν
οι πολίτες με την επωνυμία “Φόρουμ Vauban” στόχο είχε να συντονίσει τη
διαδικασία συμμετοχής και αναγνωρίστηκε ως νομικό σώμα της από την πόλη
Freiburg το 1995. Από την αρχή, το φόρουμ Vauban δεν θέλησε να
περιοριστεί μόνο σε οργανωτικά ζητήματα αλλά προχώρησε και στην ανάπτυξη
προτάσεων για τον προγραμματισμό και την οικοδόμηση της περιοχής.
Επομένως το πρόγραμμα δημιουργήθηκε και
εφαρμόστηκε μαζί με την πόλη Freiburg και διάφορους άλλους συνεργάτες.
Στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών – κινητικότητας, των κτιρίων,
της συμμετοχής – κοινωνικής αλληλεπίδρασης και δημόσιων χώρων νέες
απόψεις και σχεδιασμοί τέθηκαν σε εφαρμογή με επιτυχημένο τρόπο.
Συγκεκριμένα, στην περιοχή Vuban του Freiburg:
- H δομή του προγράμματος ενσωματώνει νομικούς, πολιτικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς συντελεστές, από το επίπεδο της βάσης έως αυτό της διοίκησης της πόλης.
- Όλα τα σπίτια χτίζονται τουλάχιστον με βάση τα βελτιωμένα ελάχιστα ενεργειακά πρότυπα (65 kWh/m2a, υπολογισμένα κατ’ αναλογία με το ελβετικό πρότυπο SIA 380/1). Επιπλέον χτίζονται τουλάχιστον 100 “παθητικά κτίρια”, δηλαδή κτίρια των οποίων η κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση ή ψύξη δεν ξεπερνάει τις 15 kWh/m2a (π.χ. 1.5 λίτρα πετρέλαιο ανά τετραγωνικό μέτρο κάτοψης και χρόνο), και επιπλέον άλλα 100 σπίτια που πληρούν τα “συν-ενεργειακά” στάνταρτ (plus-energy), είναι δηλαδή σπίτια που παράγουν περισσότερη ενέργεια από όση χρειάζονται να καταναλώσουν.
- Εγκαταστάσεις συμπαραγωγής υψηλής αποδοτικότητας λειτουργούν ήδη από το 2002, με καύση υπολειμμάτων επεξεργασίας ξύλου (πριονίδια, ροκανίδια κ.α.) και είναι συνδεδεμένα με το δίκτυο θέρμανσης της περιοχής
- Ηλιακοί συλλέκτες (εκτείνονται σε επιφάνεια περίπου 450 τετραγωνικών μέτρων) και φωτοβολταϊκά στοιχεία (περίπου 1200 τετραγωνικά μέτρα) καταλαμβάνουν και “διακοσμούν” τις στέγες όλων των κτιρίων της συγκεκριμένης περιοχής.
- Ένα οικολογικό πρόγραμμα στον τομέα των μεταφορών και της κινητικότητας εφαρμόζεται, το οποίο προωθεί τη χρήση ενός περιορισμένου αριθμού ιδιωτικών αυτοκινήτων που σταθμεύουν στην περιφέρεια. Είναι χαρακτηριστικό ότι περίπου το 40% των οικογενειών της περιοχής συμφώνησε να ζήσει στην Vauban χωρίς δικό της ιδιόκτητο αυτοκίνητο! Βέβαια, αυτό συνεπάγεται τη δημιουργία ενός πολύ καλού δικτύου δημόσιων συγκοινωνιών, ένα κατάλληλο σύστημα διαμοιρασμού των ιδιόκτητων αυτοκινήτων και μια υψηλότερη ποιότητα της διαβίωσης.
- Οι δρόμοι και οι άλλοι δημόσιοι χώροι είναι παιδότοποι για τα παιδιά και χώροι όπου προσφέρονται για κοινωνικές επαφές, εκδηλώσεις και συναναστροφές.
- Τα κοινά κτιριακά προγράμματα (περίπου 30 συνεταιρισμοί ιδιοκτητών κτιρίων, ο συνεταιρισμός Γένοβας και η αυτοοργανωμένη πρωτοβουλία S.U.S.I.) αποτελούν το εύφορο έδαφος για τη δημιουργία σταθερής κοινότητας και για μια αυξημένη οικολογική συνειδητοποίηση.
- Η ευρεία συμμετοχή και η κοινωνική εργασία που οργανώνονται από το φόρουμ Vauban δίνουν φωνή στις ανάγκες των ανθρώπων και υποστηρίζουν τις πρωτοβουλίες τους, επινοούν πρωτότυπα οικολογικά και κοινωνικά προγράμματα και οργανώνουν μια δομή επικοινωνίας και συμμετοχής, που ανάμεσα στα άλλα περιλαμβάνει συνεδριάσεις, εργαστήρια, ένα τριμηνιαίο περιοδικό τοπικής ειδησεογραφίας, δημοσιεύματα και άλλες ειδικές εκδόσεις και διαδυκτιακές παρουσιάσεις.